Metody hamowania progresji krótkowzroczności

Czym jest krótkowzroczność i dlaczego jej hamowanie jest ważne?

Krótkowzroczność, znana również jako miopia, to jedna z najczęstszych wad wzroku, która charakteryzuje się niewyraźnym widzeniem w dal, podczas gdy przedmioty widziane z bliska pozostają wyraźnie. W ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost liczby przypadków krótkowzroczności u dzieci na całym świecie – odsetek dzieci dotkniętych miopią rośnie w alarmującym tempie, co wynika z stylu życia, w którym dominują czynności wykonywane z bliskiej odległości – korzystanie z urządzeń cyfrowych (smartfon, tablet) a także brak odpowiedniej ekspozycji na światło dzienne.

Progresja krótkowzroczności, zwłaszcza u dzieci, może prowadzić do powstawania wysokiej krótkowzroczności w wieku dorosłym (powyżej -6.0 D), która wiąże się z podwyższonym ryzykiem poważnych powikłań, takich jak:

• Odwarstwienie siatkówki,
• Jaskra,
• Zwyrodnienie plamki związane z krótkowzrocznością.

Spowolnienie lub zatrzymanie postępu krótkowzroczności skutecznie zmniejsza ryzyko tych powikłań.

Czynniki wpływające na rozwój krótkowzroczności

Wiek pojawienia się wady

Im wcześniej pojawia się krótkowzroczność, tym większe ryzyko osiągnięcia wysokiej wartości wady w wieku dorosłym. Przykładowo, u siedmioletniego dziecka wada może przyrastać o około 1 dioptrię rocznie aż do osiągnięcia dojrzałości, co w dorosłości może oznaczać wadę przekraczającą 10 dioptrii. Wystąpienie krótkowzroczności w późniejszym wieku zwykle wiąże się z korzystniejszym rokowaniem.

Styl życia

Obecny styl życia dzieci, zdominowany przez urządzenia cyfrowe (smartfony, tablety) i niewystarczającą ilość czasu spędzanego na świeżym powietrzu, to jeden z kluczowych czynników wpływających na rozwój krótkowzroczności

Genetyka

Dzieci, których rodzice są krótkowzroczni, mają wyższe prawdopodobieństwo rozwinięcia tej wady wzroku.

Dostępne metody hamowania progresji krótkowzroczności

Tradycyjne metody korekcji wzroku, takie jak okulary czy soczewki kontaktowe, są powszechnie stosowane do poprawy ostrości wzroku, ale nie mają one wpływu na spowolnienie progresji krótkowzroczności. Dlatego też coraz większą uwagę przykłada się na metody, które mają na celu również spowolnienie lub zatrzymanie rozwoju miopii. Wśród najczęściej stosowanych metod znajdują się krople z atropiną w niskim stężeniu oraz soczewki w technologii DIMS, takie jak Hoya MiyoSmart. Obie te metody wykazały wysoką skuteczność w badaniach klinicznych i są coraz szerzej stosowane przez okulistów na całym świecie.

Metoda 1: Soczewki DIMS

Soczewki DIMS – co to jest?

Soczewki DIMS (Defocus Incorporated Multiple Segments) na pierwszy rzut oka wyglądają jak tradycyjne soczewki okularowe, jednak ich konstrukcja zawiera innowacyjne segmenty terapeutyczne generujące kontrolowane rozogniskowanie.

Jak działają soczewki DIMS?

Kluczowym elementem technologii DIMS jest specjalna struktura soczewki, która:

1. Zapewnia korekcję centralną – pozwala na wyraźne widzenie, dostosowane do wady wzroku.
2. Tworzy kontrolowane rozogniskowanie – segmenty rozmieszczone w strefie peryferyjnej soczewki wytwarzają defokus, który przesuwa obraz przed siatkówkę w jej obwodowej części.

To kontrolowane rozogniskowanie hamuje elongację gałki ocznej – kluczowy mechanizm odpowiedzialny za progresję krótkowzroczności. Badania wykazały, że dzieci noszące soczewki DIMS przez co najmniej 10 godzin dziennie mają znacznie wolniejszą progresję wady wzroku w porównaniu z dziećmi używającymi tradycyjnych okularów.

Zalety soczewek DIMS:

• Skuteczność – redukcja progresji krótkowzroczności o 52–60% w badaniach klinicznych,
• Bezpieczeństwo – brak działań niepożądanych,
• Łatwość użytkowania – codzienne stosowanie jak zwykłych okularów.

Wady soczewek DIMS:

• Koszt zakupu – cena soczewek może być dla niektórych osób znaczącą barierą finansową

Metoda 2: Krople z atropiną

Atropinizacja to metoda polegająca na codziennym podawaniu kropli do oczu zawierających rozcieńczoną atropinę (0,01%–0,05%). Krople te wpływają na mechanizmy regulujące wzrost gałki ocznej, zmniejszając jej elongację.

Jak działają krople z atropiną?

Atropina zmniejsza aktywność receptorów muskarynowych w siatkówce i twardówce, co hamuje elongację gałki ocznej.

Zalety kropli z atropiną:

• Wysoka skuteczność potwierdzona badaniami – redukcja progresji krótkowzroczności o 50–60% w badaniach klinicznych,
• Prosta aplikacja – krople podaje się wieczorem przed snem,
• Przystępna cena

Wady:

• Konieczność codziennego stosowania – skuteczność metody wymaga systematyczności, co oznacza codzienne zakrapianie oczu przez dłuższy okres czasu,
• Nadwrażliwość na światło – u niektórych pacjentów może wystąpić przemijająca nadwrażliwość na światło, która jednak zdarza się rzadko i z czasem ustępuje.

Wskazówki dla rodziców

• Wczesne badania wzroku – Regularne wizyty u okulisty pozwalają na szybkie wykrycie krótkowzroczności i wdrożenie leczenia.
• Ograniczenie czasu przed ekranem – Dzieci powinny spędzać mniej czasu przy urządzeniach cyfrowych i robić częste przerwy podczas pracy z bliska.
• Czas na świeżym powietrzu – Aktywność na zewnątrz, zwłaszcza przy świetle dziennym, jest kluczowa dla zdrowia oczu.
• Zastosowanie zaleceń lekarza – Wybór metody leczenia powinien być dopasowany do potrzeb dziecka.

Podsumowanie

Hamowanie progresji krótkowzroczności u dzieci odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu poważnym problemom ze wzrokiem, które mogą pojawić się w przyszłości. Metody takie jak atropinizacja czy soczewki w technologii DIMS oferują realne możliwości spowolnienia wzrostu wady. Sukces terapii zależy od wczesnego wykrycia problemu, regularnych wizyt u okulisty oraz konsekwentnego stosowania zaleconych metod.

Wybór odpowiedniego rozwiązania powinien uwzględniać indywidualne potrzeby pacjenta, jego styl życia oraz możliwości finansowe, co pozwala na najlepsze dopasowanie terapii do konkretnego przypadku.